وبلاگ
ملک مشاع: اشتراک در مالکیت، چالشها و راهکارها

ملک مشاع، نوعی از مالکیت است که در آن، دارایی یا امتیازی بین دو یا چند نفر به صورت مشترک تقسیم میشود. در این حالت، هر یک از صاحبان، به نسبت سهم خود، در تمام اجزای دارایی مشترک، حق مالکیت دارند. این نوع مالکیت، اغلب در مواردی مانند ارث یا خرید مشترک ملک، مشاهده میشود.
تعریف و مفهوم ملک مشاع
در اصطلاح حقوقی، به این نوع اشتراک در مالکیت، “اشاعه” گفته میشود. به عبارت دیگر، هر شریک، بدون تعیین حد و مرز مشخص، در جزء به جزء ملک سهیم است. برای درک بهتر، فرض کنید ملکی پس از فوت مالک، بین وراث تقسیم میشود. در این حالت، هر وارث، با توجه به سهم قانونی خود، در تمام ملک شریک است. یا در مثالی دیگر، راهروهای یک آپارتمان، ملک مشاع بین ساکنین محسوب میشود.
سند ملک مشاع و اعتبار قانونی آن
سند ملک مشاع، سندی رسمی است که توسط مراجع قانونی صادر میشود و اعتبار آن برای همگان، از جمله مقامات رسمی، قابل قبول است. با این حال، در برخی موارد، مانند دعاوی خلع ید یا تخلیه ملک، ارائه این سند به تنهایی کافی نیست و نیاز به طی مراحل قانونی دیگری است.
انواع مالکیت مشاعی
به طور کلی، دو نوع مالکیت مشاعی وجود دارد:
- مالکیت قهری (ارثی): این نوع مالکیت، به واسطه قانون ارث، به وراث منتقل میشود.
- مالکیت قراردادی: این نوع مالکیت، بر اساس قرارداد بین افراد، ایجاد میشود. مانند خرید مشترک یک ملک توسط چند نفر.
فروش ملک مشاع
فروش ملک مشاع، با توجه به زمان ثبت سند، به دو روش انجام میشود:
- فروش قبل از ثبت: طبق ماده 114 قانون ثبت، در صورت توافق تمامی مالکان، میتوان قبل از ثبت سند، ملک را به نام یکی از آنان ثبت کرد.
- فروش بعد از ثبت: طبق ماده 11 قانون ثبت، پس از ثبت سند، امکان ثبت مجدد ملک به نام یکی از مالکان، با توافق سایرین، وجود دارد.
دستور فروش ملک مشاع
در صورت عدم توافق مالکان بر فروش ملک، هر یک از آنان میتواند با ارائه دادخواست به دادگاه، درخواست فروش ملک را نماید. در صورتی که امکان افراز ملک وجود نداشته باشد، دادگاه دستور فروش آن را از طریق مزایده صادر میکند.
حق شفعه در فروش ملک مشاع
در صورتی که یکی از شرکا قصد فروش سهم خود را داشته باشد، شریک دیگر، حق شفعه دارد. یعنی میتواند سهم فروخته شده را از خریدار پس بگیرد.
افراز ملک مشاع
افراز، به معنای تقسیم سهم هر یک از شرکا و تعیین حدود مستقل برای هر سهم است. افراز به دو صورت انجام میشود:
- افراز اجباری: این نوع افراز، توسط دادگاه یا اداره ثبت، بر اساس قوانین و مقررات، انجام میشود.
- افراز اجباری توسط دادگاه
- افراز اجباری توسط اداره ثبت
- افراز تراضی: در این نوع افراز، مالکان با توافق یکدیگر، ملک را تقسیم میکنند.
نکات مهم در ملک مشاع
- تصرف در ملک مشاع، باید با اجازه تمام شرکا صورت گیرد.
- فروش ملک مشاع، نیازمند توافق تمام شرکا است.
- در صورت عدم توافق شرکا برای فروش ملک مشاع، میتوان از طریق دادگاه اقدام کرد.
- هر شریک به نسبت سهم خود در منافع و هزینههای ملک شریک است.
جمعبندی
ملک مشاع، نوعی از مالکیت است که در آن، چند نفر به صورت مشترک، مالک یک دارایی هستند. این نوع مالکیت، چالشها و قوانین خاص خود را دارد که آگاهی از آنها برای حفظ حقوق مالکان ضروری است.